Iran je primio kineske protivvazdušne (zemlja-zrak) raketne sisteme dok Teheran ubrzano radi na obnovi odbrambenih kapaciteta uništenih tokom nedavnog 12-dnevnog sukoba s Izraelom, potvrdili su izvori za Middle East Eye (MEE).
Isporuke kineskih raketnih baterija realizovane su nakon što je 24. juna postignuto faktičko primirje između Irana i Izraela, naveo je jedan arapski zvaničnik upoznat s obavještajnim informacijama.
Drugi arapski zvaničnik, koji je govorio pod uslovom anonimnosti zbog osjetljivosti podataka, otkrio je da su američki arapski saveznici svjesni iranskih napora da “ojačaju i nadograde” svoje protivvazdušne odbrane, te da je Bijela kuća informisana o iranskom napretku.
Nije precizirano koliko je tačno raketnih sistema Iran primio od Kine nakon završetka sukoba. Ipak, jedan od arapskih izvora ističe da Teheran plaća ove sisteme isporukama nafte.
Kina je najveći uvoznik iranske nafte, a prema podacima Američke agencije za energetske informacije (EIA), gotovo 90 posto iranskog izvoza sirove nafte i kondenzata završava upravo u Kini.
Uprkos američkim sankcijama, Kina godinama uvozi rekordne količine iranske nafte, često koristeći zemlje poput Malezije kao tranzitne tačke kako bi prikrila stvarno porijeklo sirove nafte.
„Iranci se snalaze na vrlo kreativne načine kada je riječ o trgovini“, rekao je drugi arapski zvaničnik za MEE.
Premijer Izraela Benjamin Netanyahu i tadašnji američki predsjednik Donald Trump trebali bi u ponedjeljak razgovarati o Iranu i njegovom nuklearnom programu. Bijela kuća nije odgovorila na upit MEE-a do trenutka objave ovog teksta.
Produbljivanje savezništva s Kinom
Ove pošiljke označavaju produbljivanje strateških veza između Pekinga i Teherana, posebno u trenutku kada su Kina i Rusija, prema zapadnim analizama, djelovale suzdržano tokom izraelskih napada na Iran.
Tokom nedavnog sukoba, Izrael je uspio uspostaviti potpunu dominaciju u iranskom zračnom prostoru, uništavajući lansirne rampe za balističke rakete i likvidirajući visoke iranske vojne komandante i naučnike.
Unatoč žestokim udarima, iranska vlada je izdržala i nastavila s raketiranjem Izraela, gađajući osjetljive lokacije u Tel Avivu i Haifi prije nego što je na snagu stupio prekid vatre.
Iran ima dugu historiju vojne saradnje s Kinom. Krajem 1980-ih, tokom rata s Irakom, Iran je preko Sjeverne Koreje nabavio kineske krstareće rakete HY-2 Silkworm, koje su kasnije korištene za napade na Kuvajt i američki tanker tokom tzv. „tankerskih ratova“. U 2010. godini pojavili su se izvještaji da je Iran dobio kineske protivavionske rakete HQ-9.
Danas se vjeruje da Iran koristi ruski S-300 sistem, sposoban za obaranje aviona, bespilotnih letjelica, kao i za djelimičnu zaštitu od krstarećih i balističkih raketa. Osim toga, Teheran koristi i starije kineske sisteme, kao i domaće baterije poput serije Khordad i Bavar-373.
Međutim, procjenjuje se da ovi sistemi imaju ograničenu sposobnost da obaraju američki borbeni avion F-35, koji koristi Izrael.
Kina već prodaje svoje HQ-9 i HQ-16 sisteme protivvazdušne odbrane Pakistanu, a prema izvještajima, i Egipat posjeduje HQ-9.