BEOGRAD – Zemlje jugoistočne Evrope će, obustavom izgradnje Južnog toka, postati “slijepo crijevo” na energetskoj mapi Evrope a, i ako novi gasovod između Rusije i Turske bude sagrađen, zemlje regiona će o svom trošku morati da grade sopstvene gasovode da bi se povezali sa tom novom gasnom rutom, ocjenjuju stručnjaci za energetiku za Tanjug.
Umjesto Južnog toka, kako kažu, zemlje regiona moraće da plaćaju skuplji gas zbog dužih tranzitnih ruta preko Turske.
Rusija je u partnerstvu sa Evropskom unijom imala namjeru da izgradi gasovod Južni tok i da tako direktno snabdjeva ruskim gasom zemlje jugoistočne i centralne Evrope, ali je Evropska komisija to odbijala pod izgovorom ispunjenja obaveza iz Trećeg energetskog paketa, rekao je Tanjugu sekretar Udruženja za gas, Vojislav Vuletić.
Zbog toga je Rusija odlučila da gas, koji je trebalo da teče Južnim tokom, dopremi do granice sa EU, odnosno do tursko-grčke granice, a evropske zemlje će morati same da grade gasovode do tog velikog planiranog gasnog skladišta, navodi Vuletić.
Šef Gasproma Aleksej Miler izjavio je prije dva dana da je zaustavljanje projekta Južni tok korak ka promeni modela rada Gasproma na tržištu Evrope, i poručio da će uloga Ukrajine za tranzit ruskog gasa biti svedena na nulu izgradnjom podvodnog cjevovoda za Tursku.
Gasprom više neće da radi sa konačnim potrošačima, a zemlje Evropske unije moraće da kupuju gas na granici, rekao je Miler i precizirao da će se ruski gas prodavati na granici Turske i Grčke.
“Znate, ne možete natjerati nekog da vas voli. Ako potrošač neće da mu se roba doprema kući, onda će očigledno morati da se obuče i ode u prodavnicu, a zimi još i da se obuče toplije. Naravno, može se ponijeti i paket, može i treći energetski paket, najvažnije je da on ne ostane prazan”, poručio je Miler.
Kada je riječ o mogućnosti povezivanja Srbije sa tim novim gasovodom preko Turske, Vuletić je kazao da bi naša zemlja mogla da se priključi na taj novi gasovod preko Grčke i Makedonije ili preko Bugarske, ali je zapitao ko će graditi te gasovode, jer mi novca za to nemamo.
Zemlje Balkana i Srbija nemaju velike šanse ni da se priključe na planirani gasovod TAP, kojim bi gas iz Azerbejdžana trebalo da se doprema preko Turske, Grčke i Albanije do Italije, jer taj gasovod još nije ni počeo da se gradi, a nema ni dovoljne količine gasa za sve zainteresovane potrošače u regionu.
Mogućnost da zemlje Balkana dobiju dodatne količine gasa iz Sjevernog toka, takođe nije izvjesna, jer taj gasovod već ima unaprijed potrošene količine, a najavljuju i Holandija, Francuska i Velika Britanija da će se priključiti na Sjeverni tok, ističe Vuletić.
On smatra da Evropska komisija zbog svega toga radi protiv sebe i protiv energetske bezbjednosti Evrope, posebno jugoistočne, i dodaje da se nada da će se “Evropa opametiti”.
Urednik Energoportala Dragan Nedeljković, s druge strane, ukazuje da Srbiji nisu ni potrebne velike količine gasa, jer sada troši od milijardu do dvije milijarde kubnih metara godišnje, što je na nivou statističke greške u odnosu na neke velike potrošače i proizvođače.
Uz ocjenu da zemlje jugoistočne Evrope, bez Južnog toka ostaju kao “slijepo crijevo” u Evropi po pitanju energetske bezbjednosti, Nedeljković ukazuje da bi za promjenu takvog statusa morali da izgradimo gasovode do tursko-grčke granice, a moraćemo i da plaćamo skuplji gas zbog većih tranzitnih troškova.
Prema njegovom mišljenju, EU neće dozvoliti ni da se gradi taj gasovod od Rusije do Turske, jer je to surogat Južnog toka, i zato što je cilj EU da se što manje oslanja na ruski gas, iako drugog gasa koji se može dopremiti do evropskih potrošača ima veoma malo, ili nikako do pojedinih dijelova Evrope.
Nedeljković je ocijenio da je pad cijena nafte, kao i gasa čija se tržišna vrijednost bazira na cijeni nafte, usmjeren na to da se Rusija, kao veliki proizvođač ovih energenata pritisne i uništi, što je u interesu SAD.