RS je u izvještaju Savjetu bezbjednosti UN apelovala na ovo tijelo i međunarodnu zajednicu uopšte da poštuju potrebu za širokom autonomijom entiteta i zaštitom konstitutivnih naroda, kako je navedeno u Ustavu BiH, koji je sastavni dio Dejtonskog mirovnog sporazuma.
U dijelu Jedanaestog izvještaja koji se odnosi na potrebu poštivanja dejtonske strukture BiH, podsjeća se da međunarodni stručnjaci tvrde da je dejtonski ustav prepreka efikasnoj vlasti, što je površan stav koji pokazuje nerazumijevanje dubokih razlika između preovladavajućeg mišljenja i uzajamnih sumnji između različitih grupa koje čine BiH.
“I zaista, napadi stranih država i međunarodnih organizacija, kao i nekih političkih stranaka iz BiH, na ustavnu strukturu BiH, otežavaju donošenje odluka u BiH kada ugrožene grupe smatraju da se ustavne garancije nalaze pod rizikom od ukidanja”, navodi se u dokumentu upućenom Savjetu bezbjednosti UN.
Republika Srpska podsjeća da dejtonski ustav uvažava činjenicu da stabilnost BiH zavisi od snažnih zaštita na ustavnom nivou za sva tri konstitutivna naroda od rizika diskriminacije ili povrede od drugog ili druga dva konstitutivna naroda.
“Ove zaštite date su u obliku, između ostalog, tripartitnog Predsjedništva BiH i mogućnosti predstavnika konstitutivnih naroda da izjave da je određeni zakonski propis destruktivan po njihov vitalni nacionalni interes. Kako jasno pokazuje dugotrajna i teška debata o tome kako izmijeniti Ustav BiH radi izvršenja odluke Evropskog suda u predmetu `Sejdić-Finci`, ustavne zaštite za svaki od tri konstitutivna naroda i dalje su potreba koju duboko osjeća većina građana”, ističe se u izvještaju.
Stav Republike Srpske je da je dejtonski ustav osnovni element stabilnosti BiH. “U ovom Ustavu – kao i u mnogim drugim, uključujući američki ustav – decentralizovana vlada i potreba za nalaženjem kompromisa u demokratskim procesima uvažavaju se kao važnije od `efikasne` državne administracije”, podsjeća se u izvještaju.
U dokumentu se dodaje da ne iznenađuje činjenica da je često izuzetno teško postići politički konsenzus potreban za djelovanje na nivou BiH, jer postoji oštra razlika u stavovima između izbornog tijela u Republici Srpskoj i Federaciji BiH /FBiH/ i između glasača koji pripadaju svakom od tri konstitutivna naroda.
Međutim, prema “slovu” Ustava BiH to bi trebalo da bude rješiv problem zbog toga što je ustavom uspostavljen federalni sistem, koji strogo ograničava nadležnosti nivoa BiH, čime su na minimum svedene odluke potrebne na nivou BiH.
“Nažalost, današnja uprava u BiH ne pridržava se ustavnog mandata kojim je uspostavljen decentralizovan federalni sistem”, ocijenjeno je u izvještaju.
Napominje se da je visoki predstavnik prvo sebi dao široka “bonska ovlašćenja” kojima je istisnuo cjelokupan demokratski sistem uspostavljen Ustavom, koja je zatim iskoristio za donošenje diktatorskih odluka – ponekad direktno, a ponekad indirektno – radi sistematičnog centralizovanja vlasti u Sarajevu.
“Proces centralizacije, na čelu sa visokim predstavnikom, rezultirao je neefikasnim institucijama i disfunkcionalnom politikom koja karakteriše nivo zajedničkih institucija današnje BiH”, navodi se u dokumentu.
Republika Srpska podsjeća da radi na vraćanju uprave u BiH na federalnu strukturu uspostavljenu Ustavom jer – ako bi nivo BiH upravljao samo onim resorima za koja mu ustav daje nadležnost – skoro da uopšte ne bi postojala mogućnost da dođe do političkog konflikta između entiteta i konstitutivnih naroda.
“Nivo BiH mogao bi da usmjeri energiju na dobro obavljanje svoje nadležnosti, umjesto da rasipa novac duplirajući ili uplićući se u nadležnosti koje su Ustavom povjerene entitetima”, navodi se u izvještaju.
Republika Srpska u izvještaju Savjetu bezbjednosti UN naglašava da se ne zalaže za slabu ili neefikasnu BiH. “Republika Srpska se zalaže da nivo BiH bude snažan i efikasan u pogledu njegovih ustavnih nadležnosti, ali čija su ovlašćenja ograničena na te nadležnosti”, ističe se u dokumentu.